ေရ ( The Water)

ေရ

ေရသည္ ကမာၻေျမမ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာအမ်ားစုကိုဖုံးလႊမ္းထားၿပီးေနရာအႏံွ႕ လြယ္ကူစြာေတြ႕ႏိုင္ေသာ အလြန္ေပါမ်ားသည့္ ျဒပ္ေပါင္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည့္အျပင္ သတၱဝါမ်ား အသက္ရွင္ေရး အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးအရာလည္းျဖစ္သည္။ အသံုးအမ်ားဆံုး ပံုစံျဖင့္ အရည္ ပံုေဆာင္ ေရ ျဖစ္ၿပီး အစုိင္အခဲ ပံုေဆာင္ျဖင့္ ေရခဲ ႏွင့္ အေငြ႕ ပံုေဆာင္ ျဖင့္ ေရေငြ႕ ဟူ၍ရွိသည္။ ကမာၻ႔ မ်က္ႏွာျပင္၏ ၇၁ % သည္ ၁.၄၆၀ petatonnes (Pt) (1021 kilograms) ရွိေသာ ေရျဖင့္ ဖုံးလႊမ္းထားၿပီး အမုဒၵရာမ်ားတြင္ ေနရာအမ်ားဆံုး ယူထားၿပီး ၁.၆ % မွာ ကမာၻ႕ေျမေအာက္ တြင္ရွိၿပီး ေလထဲတြင္ ေရေငြ႕၊ တိမ္မ်ား အျဖစ္ ၀.၀၀၁ % ယူထားသည္။ ဆားဓာတ္ပါေသာ အမုဒၵရာမ်ားက ေျမေပၚ ေရ၏ ၉၇ %၊ ေရခဲေတာင္ မ်ားက ၂.၄ % ႏွင့္ က်န္ေရမ်ားမွာ ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္းအုိင္ တုိတြင္ ရွိသည္။ ကမာၻ႔ေရ အခ်ဳိမွာ ေရစဥ္၊ ဇီဝခႏၶာ (biological body)၊ ထုတ္လုပ္ကုန္မ်ား ႏွင့္ စားေသာက္ကုန္မ်ားတြင္ ရွိသည္။ ေရခဲ အငူ (ice caps)၊ ေရခဲေတာင္၊ ေျမေအာက္ေရ ႏွင္ အင္းအုိင္ ေရမ်ားမွာ သက္ရွိ တုိ႔အတြက္ ေရသန္႔ (fresh water) ေပးသည္။
ေရ သံသရာလည္ပံု

ေရသည္ စဥ္ဆက္မျပတ္ အေငြ႕ျပန္ျခင္း၊ မုိးရြာက်ျခင္း ႏွင့္ ျမစ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ စီးဆင္းျခင္း သံသရာ လည္ပတ္လ်က္ရွိသည္။ ေလႏွင့္အတူ ပါသြားေသာ ကုန္းေပၚမွ ေရေငြ႕ ပမာဏသည္ ျမစ္မ်ားတြင္ စီးဆင္းေသာ ပမာဏႏွင့္ တူၿပီး စုစုေပါင္း တစ္ႏွစ္ လွ်င္ ၃၆ Tf ရွိသည္။ ကုန္းေပၚတြင္ အေငြ႕ျပန္ျခင္း ႏွင့္ စိန္႔ထြတ္ ျခင္းမ်ားမွ ေနာက္ထက္ တစ္ႏွစ္ လွ်င္ ၇၁ Tt ရၿပီး စုစုေပါင္း ကုန္းေပၚတြင္ မုိးရြာၾကမႈမွာ တစ္ႏွစ္ လွ်င္ ၁၀၇ Tt ရွိသည္။ သန္႔ေသာ ေသာက္ေရ ရရွိေရးမွာ လူႏွင့္ အျခား သက္ရွိမ်ား အတြက္ အလြန္ အေရးပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ကမာၻေပၚတြင္ ေနရာမ်ားစြာ၌ ေရ ျပႆနာ ၾကံဳေတြ႕ရလ်က္ရွိၿပီး ၂၀၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ကမာၻ႔ လူဦးေရ၏ တစ္ဝက္ခန္႔ မွာ ေရ ျပႆနာ ၾကံဳေတြ႕ရဖြယ္ ရွိသည္။ ေရသည္ ကမာၻ႔ စီးပြားေရး တြင္ အေရးပါေသာ အခန္းမွရွိၿပီး ဓာတု ပစၥည္းမ်ား အေအးခံျခင္းမ်ား ႏွင့္ သယ္ယူျခင္းမ်ားတြင္ သံုးသည္။ ေရသန္႔ ၏ ၇၀ % မွာ စုိက္ပ်ဳိးေရးတြင္ သံုးသည္။


ေရသည္ အစိုင္အခဲ၊ အရည္၊ အေငြ႔ ဟု ဓာတ္သုံးမ်ိဳးရွိသည္။
ကမၻာေပၚရွိ ေရ

ကမၻာေပၚတြင္ ေရထု အလြန္ မ်ားျပားစြာ ရိွပါသည္။ ဂါလန္အားျဖင့္ ထရီလီယံေပါင္း ၃၂၆ မီလီယံ (၃၂၆ ေနာက္မွ သုည ၁၈ လံုး) ျဖစ္၍ လီတာအားျဖင့္ ၁၂၆ဝxသုည ၁၈ လံုးျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေရမ်ား၏ ျဖစ္စဥ္သည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ လည္ပတ္ေန သည္။ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ားမွ ေန႔စဥ္ အခိုးအေငြ႕အျဖစ္ ေလထုအတြင္းသို႔ ပ်ံတက္၍ ကုန္းေျမမ်ားရိွရာဘက္သို႔ ေရႊ႕လ်ားကာ မိုးေရ အျဖစ္ ရြာခ်သည္။ အဆိုပါ မိုးေရမ်ားသည္ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ားအတြင္းသို႔ စီးဝင္ျပန္သည္။ ကမၻာ့ မ်က္ႏွာျပင္၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ား၏ ေရထုအျဖစ္ဖံုးလႊမ္းေနသည္။ အဆိုပါသမုဒၵရာတို႔၏ ပ်မ္းမွ်အနက္သည္ မီတာ ၁ဝဝဝ ဝန္းက်င္ ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ေရထု အားလံုး၏ ၉၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာမ်ားတြင္သာ ရိွၿပီး ၎တို႔ သည္ ေသာက္သံုး၍ မရေသာ ဆားငန္ေရမ်ား ျဖစ္ေနသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ၂ရာ ခိုင္ ႏႈန္းမွ် ေသာ ကမၻာ့ ေရ ထု သည္ ေရခ်ိဳ အျဖစ္ တည္ ရိွေနသည္။ ၁.၆ ရာ ခိုင္ႏႈန္းေသာ ေရမ်ားသည္ ဝင္႐ိုးစြန္း ေဒသမ်ားတြင္ ေရခဲေတာင္မ်ား အျဖစ္ တည္ရိွေနျပန္ပါသည္။ ဝ.၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ေရကို ေျမေအာက္မွ တူးေဖာ္ရႏိုင္သည္။ ျမစ္ေခ်ာင္း၊ အင္းအိုင္မ်ားတြင္ ေတြ႕ျမင္ေနရသည့္ ေရထုသည္ ဝ.ဝ၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ျဖစ္သည္။ ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ အလြန္ နည္းေသာ အဆိုပါ ေရမ်ားသည္ပင္လွ်င္ ဂါလန္အားျဖင့္ အေျမာက္အမ်ား ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ယခု ကြၽႏ္ုပ္တို႔ ေန႔စဥ္ မပူမပင္ရဘဲ ေရကို သံုးစြဲေနရျခင္းျဖစ္သည္။ သင့္ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာပင္ ေရ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွေနသည္။ သင္သည္ ေပါင္ ၁ဝဝ အေလးခ်ိန္ရိွေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေနလွ်င္ ေရ အေလးခ်ိန္က ၆၅ ေပါင္ျဖစ္သည္။ ေရခဲေသတၱာ၊ အေအးပုလင္းမ်ားႏွင့္ အျခားအစားအေသာက္မ်ားတြင္လည္း ေရ မ်ားစြာ ရိွေနသည္။

ေရေသာက္ျခင္း၏ အက်ိဳး


တုပ္ေကြးေရာဂါ ကုသရာမွာ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္သံုးရတာ အျပင္ အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ၿပီး အနားယူေပးဖို႔ တိုက္တြန္းထားတာကိုေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ေရေသာက္ ျခင္းဟာ အစြမ္းထက္တဲ့ ေဆးကုသျခင္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္တာေၾကာင့္
ဒီတစ္ပတ္မွာ ေရေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ရရွိႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးအာနိသင္ေတြကို တင္ျပေပးပါ့မယ္။

ဘာလို႔ေရေသာက္ဖို႔လိုအပ္ပါသလဲ

လူ႔ခႏၶာကိုယ္ အေသြးအသားေတြ တည္ေဆာက္ထားရာမွာ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရဓာတ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ေတြ ပံုမွန္လည္ပတ္ေနေစဖို႔ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးမွာေရဓာတ္ေတြ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ အခ်ိဳးအစားမွ်တစြာ ရွိေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ေရဓာတ္၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပါဝင္ေနရၿပီး ၾကြက္သားေတြထဲမွာ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ခႏၶာကိုယ္အဆီအျပင္ေတြထဲမွာ ၁၄ ရာခိုင္ ႏႈန္းနဲ႔ အ႐ိုးေတြထဲမွာ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းပါဝင္ေနပါတယ္။ ဦးေႏွာက္၊ အဆုတ္၊ အစာအိမ္၊ အူ၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္စတဲ့
ကိုယ္တြင္းကလီစာေတြထဲမွာလည္း သူ႔အခ်ိဳးအစားနဲ႔ သူ႔ေရဓာတ္ ေတြ ပါဝင္ေနၾကပါတယ္။ဆံပင္ေတြ လွပၿပီး ေပ်ာ့ေျပာင္းႏူးညံ့ေနေစဖို႔ ေရဓာတ္ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပါဝင္ေပးထားရပါတယ္။ အေရျပားေတြ တင္းရင္း ေနတာဟာ ေရဓာတ္က ထိန္းေပးထား လို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ေရဓာတ္ေတြ ကိုယ္တြင္းကို ေရာက္ရွိလာေစဖို႔ ေရေသာက္ၿပီး ျဖည့္တင္းေပးရသလိုအစားအစာနဲ႔ အသီးအႏွံေတြကို စားသံုးၿပီး ေတာ့့လည္း ေရဓာတ္ရရွိလာေစႏိုင္ပါ တယ္။တစ္မနက္ေလာက္ ေရမေသာက္ဘဲ ေနလိုက္ရင္ ေရဓာတ္အခ်ိဳးအစားေတြ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္တာမို႔ေရအသက္တစ္မနက္လို႔ေတာင္တင္စားေျပာဆိုၾကပါတယ္။ေရဓာတ္ေလ်ာ့နည္းရင္ဘာျဖစ္တတ္ပါသလဲ
ေရဓာတ္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲက အဆိပ္အေတာက္ေတြကို ဖယ္ရွားေပးပါတယ္။ အညစ္အေၾကးေတြကို စြန္႔ထုတ္ေပးပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္ကို ထိန္းညႇိေပးပါတယ္။
ျဖည့္တင္းလိုက္တဲ့ ေရေတြဟာ အေပါ့အပါးသြားတာ၊ ေခြ်းထြက္တာ၊ အသက္ရွဴတာ၊
သြားရည္က်တာေတြကေနတစ္ဆင့္ ျပန္လည္ေလ်ာ့နည္းသြားရျပန္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ
ေရဓာတ္ေတြ ေလ်ာ့နည္း သြားၿပီဆိုရင္ ၾကြက္သားေတြ အဆစ္အမ်က္ေတြ ကိုက္ခဲလာတတ္ပါတယ္။
ေခါင္းကိုက္၊ ခါးကိုက္နဲ႔ ဝမ္းခ်ဳပ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးသြားရင္ အနံ႔ျပင္းလာၿပီး
အေရာင္ရင့္လာတတ္ပါတယ္။ ေရငတ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါဘယေတြ အလြယ္တကူ
ဝင္ေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။
တစ္ေန႔ကို ေရဘယ္ေလာက္ေသာက္သင့္ပါသလဲ
လူတစ္ေယာက္ တစ္ေန႔ကို ေရဘယ္ေလာက္ေသာက္သင့္သလဲဆိုတာကို ပံုေသနည္းနဲ႔ တြက္ခ်က္ထားတာ ရွိပါတယ္။
ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးရဲ႕ အေလးခ်ိန္ကိုေပါင္နဲ႔ တိုင္းထြာၿပီး ၂ နဲ႔ စားရင္ တစ္ေန႔တာ
ေသာက္သံုးရမယ့္ ေရပမာဏ(ေအာင္စ)ကို ရရွိပါတယ္။ ဥပမာ-ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေပါင္ ၁၆၀
ရွိတဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႔ကို ေရ ၈၀ ေအာင္စ ေသာက္သံုးဖို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။
ေရတစ္ဖန္ခြက္ဟာ ၈ေအာင္စရွိတာမို႔ တစ္ေန႔ကို ေရဖန္ခြက္ ၁၀ ခြက္ေသာက္သံုးဖို႔
လိုပါလိမ့္မယ္။ အားကစားေလ့က်င့္ေနသူဆိုရင္ မိနစ္ ၂၀ ေလ့က်င့္ၿပီးတိုင္း ေနာက္ထပ္
ေရတစ္ဖန္ခြက္စီ ေသာက္သံုးသြားဖို႔ လိုပါတယ္။ ေကာ္ဖီေသာက္သူ၊ အရက္ေသာက္သူနဲ႔
ဆီးရႊင္ေဆးေသာက္သံုး ထားသူေတြမွာ ေရပိုမိုေသာက္သံုးေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဖ်ားနာေနတဲ့သူနဲ႔ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာၿပီး အန္ေနတဲ့သူေတြမွာလည္း
ေရကိုပိုမိုေသာက္သံုးၾကရပါမယ္။
နံနက္အိပ္ယာထရင္ ေရအဝေသာက္ရမယ္ဆိုတာ မွန္ပါသလား
တစ္ေန႔တာ ေသာက္သံုးရမယ့္ ေရေသာက္ပံုေရေသာက္နည္းကိုအခ်ိန္ဇယားနဲ႔ ေဖာ္ျပေပးရမယ္ဆိုရင္ ...အိပ္ယာႏိုးႏိုးျခင္း ေရတစ္ဖန္ခြက္ကို တစ္က်ိဳက္
တည္းေမာ့ေသာက္ရပါမယ္။ ၿပီးရင္ နာရီဝက္ျခားၿပီးမွ နံနက္စာ စားရပါမယ္။ အလုပ္မသြားခင္
ေနာက္ထပ္ေရတစ္ဖန္ခြက္ထပ္ေသာက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနရင္း နံနက္ ၁၁ နာရီ
ေလာက္မွာေနာက္ထပ္ တစ္ဖန္ခြက္ ထပ္ေသာက္ရပါဦးမယ္။ ေန႔လယ္စာစားသံုးအၿပီး ေရတစ္ဖန္ခြက္
ထပ္ေသာက္ ျခင္းအားျဖင့္ အစာေၾကဖို႔ လြယ္ကူသြားပါတယ္။ ညေန ၄ နာရီေလာက္မွာ
လန္းဆန္းသြား ေအာင္ ေနာက္ထပ္ ေရတစ္ဖန္ခြက္ေသာက္ဖို႔ သင့္ပါေသးတယ္။ အိပ္ယာမဝင္ခင္
နာရီဝက္ေလာက္ႀကိဳၿပီး ေရတစ္ဖန္ခြက္ ေသာက္သံုးထားျခင္းအားျဖင့္ ေသြးေၾကာအတြင္း
ေသြးခဲေစမႈ ေတြကို တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။ အဝလြန္သူမ်ား ေရေသာက္ျခင္းအားျဖင့္
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္နဲ႔ တစ္ပါတည္း ေသာက္ေရသန္႔ပုလင္းေတြ
ေဆာင္ယူထားၿပီး တစ္ေန႔တာအတြက္လိုအပ္တဲ့ ေသာက္သံုးေရေတြကို အခ်ိန္ဇယားဆြဲၿပီး
လံုလံုေလာက္ေလာက္ ေသာက္သံုးၾကဖို႔ သင့္ပါတယ္။ ေရေသာက္ျခင္းကို က်န္းမာေရး Life
Style တစ္ရပ္အေနနဲ႔ ခံယူၿပီး ပံုမွန္ေသာက္သံုးၾကမယ္ဆိုရင္ ရာသီတုပ္ေကြးလို
ေရာဂါမ်ိဳးကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္႐ံုသာမက လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ေတြ
ပံုမွန္လည္ပတ္ၿပီး အသက္ရွည္ႏိုင္ ပါေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတင္ဆက္ ေပးလိုက္ရ
ပါတယ္။